ZNIESIENIE  ( ODPROSTOWANIE ) LORDOZY SZYJNEJ - przyczyny, objawy, konsekwencje, zapobieganie i leczenie  

 Przyczyny zniesienia lordozy szyjnej, czyli naturalnego wygięcia do przodu kręgosłupa w odcinku szyjnym,  zapewniającego optymalne przenoszenie obciążeń biomechanicznych , są różne.

Wśród czynników etiologicznych odprostowania lordozy szyjnej wymienia się m.in. osłabienie mięśni stabilizujących odcinek szyjny kręgosłupa oraz prowadzące do nich czynniki: urazowe i zwyrodnieniowo-behawioralne. Zatem powody nieprawidłowej osi odcinka szyjnego kręgosłupa są zwykle nabyte i postępują z biegiem czasu, w rzadkich przypadkach odprostowanie lordozy jest wynikiem wrodzonych wad budowy kręgosłupa - np. zrośnięcia kręgów w zesp.Klippel-Feila.

Wśród czynników urazowych dominują urazy komunikacyjne, ze szczególnym uwzględnieniem urazu typu Wiplash Injury (cervical acceleration–deceleration injury CADI czyli uraz  „smagnięcia biczem „  stanowiący najczęstszy i często nieleczony typ urazu kręgosłupa szyjnego. Uraz tego typu powstaje w mechanizmie deceleracyjno-akceleracyjnym czyli wiąże się ze zmianą przyspieszenia , najczęściej dochodzi do niego w konsekwencji zderzenia pojazdów powodującego gwałtowne odrzucenie głowy w tył a następnie równie szybkie zgięcie jej do przodu ( sekwencja ta jest typowa dla uczestnika wypadku komunikacyjnego przy uderzeniu od tyłu, w przypadku zderzenia czołowego zmienia się sekwencja ruchu natomiast uraz tkanek pozostaje ). W urazie Wiplash największa kumulacja traumatyzacji występuje w segmencie C5-C6 prowadząc do przekroczenia fizjologicznej ruchomości. W zależności od siły i mechanizmu urazu uszkodzeniu ulegają struktury więzadłowe, mięśnie, kości , torebki stawowe, krążki międzykręgowe oraz rdzeń kręgowy i nerwy. Podobny urazowy charakter wykazuje rownież uprawianie niektórych sportów np. sporty walki, skoki na bungee, roller coaster czy na skutek kopnięcia lub wstrząsania z niekontrolowanym ruchem głowy ( zespół potrząsanego dziecka ) 

Wśród czynników degeneracyjno-behawioralnych dominuje natomiast siedzący tryb życia związany z postępem cywilizacyjnym oraz mała aktywność ruchowa. Do odprostowania fizjologicznej lordozy kręgosłupa szyjnego  prowadzą często nieprawidłowe nawyki związane z postępem cywilizacyjnym i korzystaniem z popularnych urządzeń elektronicznych: notebooków, telefonów komórkowych czy laptopów,  których używanie powoduje częste i długotrwałe przyjmowanie nieprawidłowej postawy ciała, z redukcją naturalnej krzywizny kręgosłupa szyjnego. Podobnie nieprawidłowe postawy obserwuje się u kierowców . Niekorzystne zmiany są proporcjonalne do ilości powtórzeń i czasu trwania niewłasciwego  ułożenia osi kręgosłupa. Jeżeli niewłaściwa postawa powodująca redukcję lordozy szyjnej jest przyjmowana sporadycznie i na krótki czas nie wpływa to istotnie na organizm. Natomiast konsekwencje są nieuniknione, jeżeli obciążenie statyczne i zaburzenie osi kręgosłupa szyjnego trwa wiele godzin każdego dnia, szczególnie przy braku zmian pozycji. Efekt, w postaci progresji zmian zwyrodnieniowych i przewlekłego zesp. bólowego wraz ze wzrostem napięcia mięśniowego szyi i barków, może zostać zauważony dopiero po dłuższym czasie, gdy wyczerpią się mechanizmy kompensujące , a nawet po latach gdy zmiany są już często  nieodwracalnie utrwalone. W populacji obserwuje sie wzrastającą ilość przewlekłych dolegliwości szyjnych proporcjonalną do czasu poświęcanego na naukę lub prace biurową.

Termin „text neck” (syndrom sms-owej szyi) pierwotnie został użyty przez neurologa dr Kenneth Hansraj (USA), który zdefiniował go jako zespół bólowy odcinka szyjnego kręgosłupa, stanowiący konsekwencję szkodliwej postawy, przybieranej przy korzystaniu z urządzeń mobilnych, takich jak telefony, laptopy i tablety. Zespół bólowy kręgosłupa szyjnego tego typu, nie tylko charakteryzuje się przewlekłymi bólami i wzrostem napięcia mięśni przykręgosłupowych oraz posturalnych (bolesny skurcz karku i barków), ale także przyspiesza postępowanie zmian zwyrodnieniowych. Oczywiście, pochylanie głowy, aby spojrzeć w dół, występuje nie tylko podczas przesyłania sms czy pracy z urządzeniami WiFi. Powoduje je również czynność tak powszechna w cywilizowanych społeczeństwach - jak czytanie. Problem z urządzeniami mobilnymi  ma charakter addycyjny i polega na tym, że dodaje jeszcze jedną aktywność, która powoduje, że patrzymy w dół i przyjmujemy niewłaściwą pozycję obciążając kręgosłup - dodatkowo z tendencją do robienia tego wieokrotnie i przez dłuższy czas. Szczególnie dotyczy to młodzieży i dzieci przy wzrastającej popularności portali społecznościowych i kontaktów wirtualnych , które prowadzą do obciążeń statycznych kręgosłupa i w efekcie mogą  spowodować trwałe uszkodzenie szyjnego kręgosłupa,  a w konsekwencji przewlekły ból. Ostatnie badania wskazują, że 79% ludzi, między 18 a 44 rokiem życia,  używa telefonów komórkowych prawie przez cały czas,a tylko 2 godziny spędza bez telefonu komórkowego w ręce w ciagu dnia (Always Connected: How Smartphones And Social Keep Us Engaged).

.

Obrazowo wyliczono, że obciążenie statyczne odc. szyjnego przy pracy z elektronicznymi urządzeniami mobilnymi wiąże się z siłą podobną do dźwigania  27kg !  Aby zneutralizować ten niekorzystny wpływ na kręgosłup warto:

• trzymać telefon na poziomie  oczu, a widok ekranu korygować wzrokiem ( spoglądając w dół, bez wysuwania do przodu i pochylania głowy, oraz bez zginania szyi), lub stosowac douszne lub mocowane do głowy słuchawki telefoniczne 
• wykonywać ćwiczenia, które korygują postawę i wzmacniają mięśnie posturalne (przykładowo: naprzemienne skręty i krążenia głową w obie strony, przy czym należy stosować ruch płynny i unikać dużej dynamiki oraz nagłych rotacji ). Optymalnie nalezy stosować przerwy w pracy co 30min ( można w tym celu wykorzystać zegarki z timerem)
• poza prewencją ( zapobieganiem ) związanym z ograniczeniem nieprawidłowej postawy ciała, należy zadbać o wzmocnienie mięśni i ich elestyczność

Na ból szyi najczęściej skarżą się pracownicy biurowi. Donald Gore i wsp. w badaniu opublikowanym w SPINE 1989 (Roentgenographic Findings of the Cervical Spine in Asymptomatic People) wykazał,  że w wieku 60-65 lat , 95% mężczyzn i 70% kobiet pomimo braku dolegliwości, miało co najmniej jedną zmianę zwyrodnieniową w RTG kręgosłupa szyjnego. Od tego czasu  obserwuje się coraz wcześniejsze pojawianie się dolegliwości oraz występowanie objawów w młodszych grupach wiekowych , zwłaszcza tych obciążonych większym narażeniem. Amerykańskie i Europejskie badania naukowe przeprowadzone w ostatnich kilku latach, niezależnie wykazały, że ponad połowa osób pracujących w biurach odczuwa różnego rodzaju problemy z kręgosłupem szyjnym. Osoby narażone na obciążenia statyczne kręgosłupa szyjnego, jakim są długotrwałe pozycje z głową w przodopochyleniu, odczuwają dolegliwości szyi, barków, ramion i rąk, a w grupie tej dominują osoby młode około 30 roku życia, pracujące średnio 7,5 godziny w tej samej pozycji siedzącej. 

Dlatego też osoby pracujące przed komputerem powinny unikać pozycji z głową w tzw. protrakcji, czyli wysunięciu do przodu. Niebezpieczna jest również pozycja z głową pochyloną w dół – patrzenie w ekran komórki czy laptopa, leżącego na kolanach i garbienie się. Długotrwałe pozostawanie w tych pozycjach, może być bezpośrednią przyczyną bolesnych napięć mięśniowych rejonu szyi, karku czy głowy, a w konsekwencji może doprowadzić m.in. uszkodzenia krążków międzykręgowych (przepukliny, wypukliny, bulging ) zwanego potocznie dyskopatią i bolesnego ograniczenia ruchów głowy z uczuciem sztywności karku. Czynniki te nie tylko prowadzą do zniesienia lordozy szyjnej i w konsekwencji utrwalenia wad postawy, ale też powodując nieprawidłowy rozkład sił mechanicznych, przyspieszają postęp starzenia i deformacji kręgosłupa oraz związanych z tym zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych.

 PREWENCJA czyli w jaki sposób  oszczędzać kręgosłup szyjny: 

• należy siedzieć w pozycji, w której głowa jest w jednej linii z tułowiem , a uszy znajdują się na wysokości barków oraz bioder
• wskazana jest ergonomia środowiska pracy :
• w pracy należy korzystać z wyprofilowanego krzesła lub z podparcia pod odcinek lędźwiowy
• ekran komputera, należy ustawić na odpowiedniej wysokości, tak żeby kierunek obserwacji mieścił się pomiędzy kątami 15º-35º względem linii horyzontalnej. Jeżeli nie ma możliwości regulacji stołu ani ekranu, można podłożyć coś pod monitor
• należy często zmieniać pozycję – regularne zmienianie pozycji jest lepsze niż pozostawanie w jednej, nawet gdy jest ona najlepsza
• optymalnym sportem dla kręgosłupa jest pływanie na plecach, gdyż pływanie odciąża ukl. szkieletowy, redukuje wpływ nadwagi i ciężaru ciała, a jednocześnie stwarza łagodny i płynny opór - powodując, że mięśnie ćwiczą wydajniej z bezpiecznym obciążeniem. Dla osób z hiperlordozą szyjną nie jest wskazane intensywne pływanie stylem klasycznym tz „żabką”. W przypadku, gdy nie jesteśmy w stanie pływac tylko na plecach, należy zmieniać style w czasie pływania. Pływanie na grzbiecie przy zastosowaniu prawidłowej techniki, w której głowa leży swobodnie na wodzie, nie jest przeciwwskazane dla osób ani ze zniesioną ani powiększoną lordozą szyjną.
• należy unikać unoszenia barków oraz wysuwania ich do przodu 
• nie zalecane jest spanie na brzuchu, szczególnie z głową uniesioną na poduszce ( co powoduje znaczne odgięcie głowy), w miare możliwości należy z niej zrezygnować i preferować pozycję na boku lub leżenie na plecach ( można stosować wyprofilowane specjalne poduszki ortopedyczne ) 
• nikotyna jest czynnikiem o udowodnionym negatywnym wpływie nie tylko na ukł. sercowo-naczyniowy i płuca, ale również na układ mięśniowo-szkieletowy 

ERGONOMIA PRACY ZA BIURKIEM

Zaburzenia oddychania, zwłaszcza z zaangażowaniem mięśni dodatkowych obciążają  odc. szyjny !

Podczas gdy tor oddechowy staje się  nieprawidłowy:  np. podczas stresu : płytki i szybki,  oddychanie przeponowe  zastępowane jest oddechem w klatce piersiowej, co jeśli się powtarza wielokrotnie może ulec utrwaleniu w nawyk . Przewlekła dysfunkcja układu oddechowego prowadzi do wzrostu wydychania  CO2, następnie alkalozy oddechowej (pH krwi > 7,4) i w konsekwencji  prowadzi do skurczu naczyń oraz zwiększenia powinowactwa hemoglobiny i Ο2  - zmniejszając dopływ krwi i tlenu do mięśni, konsekwencją tego jest zmęczenie mięśni,  uczucie ogólnego zmęczenia oraz obniżenie zdolności umysłowych: koncentracji i uwagii oraz pamięci  (co szczególnie często występuje wśród  pracowników biurowych ). Poważniejsze lub dłuższe  dysfunkcje oddechowe mogą wywołać wydzielanie wodorowęglanów przez nerki , zaburzenie równowagi elektrolitowej szczególnie między wapniem a magnezem, czego konsekwencją jest negatywny wpływ na mięśnie i struktury nerwowe, a w rezultacie pobudzenie punktów spustowych ( trigger point) czyli "wyzalaczy" bólu. Zjawiska te tłumaczą rolę relaksacyjnych technik oddechowych , konieczność stosowania przerw w pracy biurowej czy wietrzenia zamknietych pomieszczeń oraz zalety przebywania na świeżym powietrzu.

W obrebie części kostnych kręgosłupa szyjnego przebiega obustronnie tętnica kręgowa prowadząca krew do tyłomózgowia. Ucisk na te tętnice np. przez deformacje kręgosłupa może prowadzić do zaburzeń hemodynamicznych w przepływie dogłowowym krwi i do niedokrwienia wrażliwch struktur nerwowych, zwłaszcza zlokalizowanego w tylnej jamie czaszki móżdźku. Objawy tych zaburzeń nazywane są zespołem kręgowo-podstawnym i obejmują: zaburzenia widzenia : mroczki, podwójne widzenie, oczopląs, nudności i wymioty, ból głowy , omdlenia i często szumy uszne a zdecydowanie rzadziej dysfagię ( zaburzenia połykania)  i dysartrię ( zaburzenia płynności artykulacji słów). Zdarza się ,że symptomy występują tylko przy określonych ruchach lub ułożeniach głowy,  a w pozycji neutralnej przepływ przez tętnice kręgowe jest obniżony ale wystarczający - tłumaczy częstsze występowanie bólów głowy w nocy, gdy dopiero wystąpienie bólu wybudza nas ze snu i powoduje zmianę pozycji. Badaniem diagnostycznym w przypadku podejrzenia niewydolności kręgowo-podstawnej jest USG tętnic szyjnych i kręgowych wraz z próbami czynnościowymi.  

Co robić gdy ból kręgosłupa szyjnego nie ustępuje ?

W przypadku silnych dolegliwości bólowych, niezbędna jest właściwa diagnoza neurochirurgiczna, na podstawie odpowiednich badań klinicznych i obrazowych.

Należy zwrócić uwagę na postawę całego ciała i ograniczyć czynności zaostrzające ból. Fundamentalna jest własciwa postawa ciała , przywrócenie fizjologicznej naturalnej krzywizny osi kręgosłupa oraz utrzymanie silnych i elestycznych mięśni. W przypadku gdy ból wystąpił na skutek np.  dźwigania lub po niewielkim urazie (po wykluczeniu zmian wymagających interwencji chirurgiczne, QTF1-3!) wskazane jest odciążenie kręgosłupa szyjnego oraz redukcja czynności  lub pozycji prowokujących/ nasilających  ból. W ostrych stanach pourazowych można po konsultacji z lekarzem zastosować kołnierz szyjny. Zaleca się jedynie krótkotrwałe  ograniczenie aktywności i maksymalne skrócenie odpoczynku ponieważ zbyt duża bezczynność może prowadzić do redukcji siły mięśni i wtórnej niestabilności, gdyż osłabione mięśnie nie są  w stanie odpowiednio podtrzymać i stabilizować głowy. Aktualne badania wykazały, że unieruchomienie zewnętrzne kręgosłupa szyjnego pogarsza odległe wyniki leczenia urazów mięśniowo-więzadłowych (np. Wiplash Injury) oraz wydłuża okres pourazowej rehabilitacji. W przypadku konieczności zastosowania, kołnierz szyjny należy odstawiać stopniowo, ale tak szybko jak tylko jest to możliwe.  Niezwykle istotne jest aby problem nie utrwalił się z upływem czasu. Dlatego leki przeciwbólowe,  przeciwzapalne i miorelaksacyjne  należy traktować jedynie jako doraźne wsparcie i skorzystać z pomocy odpowiedniego specjalisty. Ulgę może przynieść terapia fizykalna (laser, jonoforeza, krioterapia) oraz proste i dostępne sposoby, jak stosowanie na kark termoforu czy plastra rozgrzewającego.Wspomagająco stosuje sie dietę lub preparaty witaminowe np. neurovit, alanerw i przyspieszające gojenie np. urazym.

Zarówno w stanie ostrym jak i w stanie przewlekłym, w przypadku nasilenia dolegliwości, pojawienia się objawów neurologicznych (np. dretwień kończyn górnych) lub braku poprawy  po maksymalnie 2-3 tygodniowym odciążeniu i lecz. objawowym, należy się zgłosić do neurochirurga, który w oparciu o diagnostykę radiologiczną i badanie neurologiczne zadecyduje o optymalnym sposobie terapii: operacji neurochirurgicznej lub bezpiecznej neurorehabilitacji. Neurorehabilitacja jest kluczowym elementem leczenia pozwalającym na uelastycznienie aparatu mięsniowo-więzadłowego, przywrócenie prawidłowej fizjologicznej krzywizny kregosłupa (optymalny kąt lordozy to 34stopnie) oraz wzmocnienie siły mięśniowej.

Dlaczego kręgosłup szyjny jest aż tak ważny dla zdrowia ?

Odcinek szyjny kręgosłupa  ma kilka unikalnych cech:

1/ stanowi szkielet osiowy umożliwiając utrzymanie  wyprostowanej postawy ciała

2/ jest najbardziej ruchomym odcinkiem kręgosłupa

3/ utrzymuje stosunkowo duży ciężar głowy  ( ok 4-5kg)

4/ dzięki rozwinięciu silnej grupy mięśniowej pozycjonuje położenie głowy w przestrzeni oraz adaptację pola widzenia w reakcji na bodźce zewnętrzne

5/ amortyzuje obciążenia w linii wertykalnej

6/ stanowi narząd ochronny rdzenia kręgowego i rdzenia przedłużonego

Odwlekanie podjęcia prawidłowego leczenia może prowadzić do trwałych , groźnych dla zdrowia skutków , zobrazowanych na zdjęciu poniżej

Leczenie zachowawcze odprostowania lordozy szyjnej - nieoperacyjne 

1.  PREWENCJA czyli wiedza jak zapobiegać i  unikać przeciążeń oraz  zmiana niewłaściwych nawyków 

- nie mozna przewidzieć wypadku komunikacyjnego, ale można zminimalizować skutki  urazów komunikacyjnych kręgosłupa : prawidłowe dobranie i ustawienie  zagłówka zmniejsza ryzyko urazu typu  smagnięcie biczem o 35% w przypadku uderzenia samochodu z tyłu. Podczas jazdy wysokość zagłówka ma decydujące znaczenie w redukcji  ryzyka obrażeń.  Zagłówek powinien sięgać  co najmniej tak wysoko  jak środek ciężkości głowy (około 9 centymetrów (3,5 cala) poniżej górnej części głowy). Odległość za głową powinna być możliwie najmniejsza. W pozycji siedzącej minimalna wysokość urządzenia przytrzymującego powinna odpowiadać górnej części ucha kierowcy, a nawet wyższej. Odległość między grzbietem głowy a punktem, w którym przy wypadku po raz pierwszy styka się z urządzeniem przytrzymującym powinna być najmniejsza – ryzyko objawów zesp. urazowego znacznie wzrasta przy przesunięciu głowy względem tułowia  o ponad  6cm . W związku z niskim poziomem wiedzy w społeczeństwie wprowadzono tz. „aktywne” zagłówki Saab (odpowiedzialny za pierwszy prototyp tych urządzeń ),  Mercedes-Benz klasy A (AHR) , Opel, Ford, Nissan, Subaru, Hyundai i Peugeot - aktywny zagłówek (SAHR), Volvo i Jaguar - system ochrony kręgów szyjnych (WHIPS) oraz Toyota - Uszkodzenia w wyniku urazu kręgosłupa (WIL) 

- prewencja w przypadku zmian nieurazowych polega na unikaniu pozycji z głowa wysunięta do przodu oraz pozycji z głową w przodopochyleniu, unikaniu dżwigania, omówionej powyżej poprawie ergonomii środowiska pracy i stosowaniu przerw podczas pracy lub nauki, zmianie niewłaściwych nawyków posturalnych ( garbienie , siedzący tryb życia), przyjmowaniu własciwej pozycji podczas snu ( unikanie spania na brzuchu zwłaszcza z poduszką),  unikaniu palenia papierosów, unikaniu wysokich obcasów oraz kontroli masy ciała  i przebywaniu na świezym powietrzu ( dotlenienie , aktywacja witamidy D3 )

2.  KINEZYTERAPIA czyli praca ruchem i technikami manualnymi:

• rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni
• zwiększenie elastyczności i ruchomości napiętych mięśni oraz innych tkanek
• zapewnienie prawidłowej ruchomości i slizgu we wszystkich stawach kręgosłupa
• dzięki ww. działaniom, poprawa krzywizn kręgosłupa, postawy ciała i biomechaniki
• poprawa regeneracji uszkodzonych tkanek

  Ćwiczenia ruchowe

• Odpowiednio dobrane ćwiczenia mają na celu przede wszystkim:
• wzmocnienie tych mięśni, które mają istotne znaczenie dla prawidłowej postawy ciała oraz utrzymania właściwej stabilizacji kręgosłupa;
• poprawę jakości ruchu (biomechaniki);
• zwiększenie gibkości ciała, elastyczności danych struktur.

3.  Inne działania optymalizujące regenerację uszkodzonych struktur, m.in.:

- FARMAKOTERAPIA: Niesteroidowe leki przeciwzapalne : ibuprofen,ketonal, dexac, nimesil z osłoną przewodu pokarmowego ( inhibitor pompy protonowej), w razie silnego bólu preparaty tramalu z paracetamolem ( zaldiar, poltram combo, doreta lub scudexa), miorelaksanty : sirdalud, mydocalm . wspomagająco : structum, neurovit, alanerv , wit.z grupy B, magnez, w zmianach pourazowych urazym 

- FIZYKOTERAPIA (elektroterapia, laseroterapia, ultradźwięki, magnetoterapia, zabiegi cieplne, krioterapia, hydroterapia), masaż rozluźniający i ulestyczniający mięśnie karku a zwłaszcza mięsień dźwigacz łopatek. Przeciwskazane są natomiast zabiegi kręgarskie. Fizykoterapia ma na celu zmniejszenie bólu i przyspieszenie gojenia oraz redukcje stanu zapalnego co umożliwia podjęcie kinezyterapii ( ćwiczenia) i odbudowanie aparatu mięśniwo-więzadłowego oraz przywrócenie prawidłowej osi kręgosłupa i balansu.

-TERAPIA TERMALNA wykorzystuje korzystny wpływ temperatury na tkanki. Leczenie " zimnem" zwykle najlepszy efekt przynosi bezposrednio po urazie lub w ciagu pierwszych 24-48 godzin od wystąpienia dolegliwości bólowych i sztywności mięśni karku. Można przykładać woreczki lodu owinięte w ręcznik, które łagodzą większość typów sztywności karku poprzez zmniejszenie miejscowego stanu zapalnego. Do stanu zapalnego dochodzi na drodze aseptycznej - mechanicznego drażnienia , bez czynnika infekcyjnego. Stosowanie "ciepła" na okolice karku i szyi może pobudzić przepływ krwi, co sprzyja lepszemu środowisku gojenia, rozlużnieniu boleśnie skórczonych mięśni i poprawie ukrwienia poprzez miejscowe rozszerzenie łozyska naczyniowego. W tym celu można zastosowac termofor lub plaster rozgrzewający dostępny w aptece bez recepty. Niektórzy pacjenci preferują lód, a inni preferują ciepło - nalezy empirycznie sprawdzić która metoda jest bardziej efektywna. 

- MAŁOINWAZYJNE ZABIEGI PRZECIWBÓLOWE : małoinwazyjne leczenie analgetyczne : blokady sterydowe oraz krioneuroablacja selektywna a w przypadkach opornych stymulatory nerwów potylicznych 

- terapie niepotwierdzone medycznie,  mogące jednak przynieść poprawę: akupunktura, akupresura 

- leczenie stomatologiczne w przypadku współistnienia zesp. bolowego stawu skroniowo-żuchwowego

- właściwa dieta

Osoby ze zniesioną lordozą odcinka szyjnego powinny unikać:

• „brzuszków” wykonywanych dynamicznie i w małym zakresie ruchu – szczególnie dotyczy to pracowników biurowych czy kierowców. W tym ćwiczeniu fizycznym intensywnie pracują mięśnie szyi (te same, które pracują w celu utrzymania głowy, gdy zostaje ona wysunięta do przodu);
• dźwigania dużych ciężarów
• sportów z duża dynamiką i rotacją np. sportów walki, skoków na bungee czy zabaw na roller coasterach,  w których może dojść do podobnych sil jak w mechanizmie urazu Wiplash

Rehabilitacja w przypadku urazów kręgosłupa szyjnego  również odgrywa kluczową rolę. 

Aktualne badania potwierdzają, że aktywna mobilizacja zamiast unieruchomienia w kołnierzu stabilizującym skutkuje szybszym powrotem do zdrowia zarówno w perspektywie krótko -, jak i długo-terminowej [Soderlund, A., Wasteson, E., Asenlöf, P. (2012,Disabil Rehabil.) "Daily stressors in patients with acute whiplash associated disorders.", Schnabel, M., Ferrari, R.,Vassiliou, T.; Kaluza, G. (May 2004, Emerg Med J) "Randomised, controlled outcome study of active mobilisation compared with collar therapy for whiplash injury"]. Schnabel i współpracownicy stwierdzili, że najlepszym sposobem na odzyskanie zdrowia jest włączenie aktywnego programu rehabilitacji, który obejmuje ćwiczenia fizyczne i modyfikacje postawy. W innym badaniu wykazano, że pacjenci, którzy brali udział w aktywnym leczeniu krótko po urazie, zwiększyli ruchomość szyi ze znacznie mniejszym bólem w ciągu czterech tygodni w porównaniu z pacjentami stosującymi kołnierz szyjny. Wczesna pourazowa rehabilitacja kręgosłupa szyjnego zależy od kategorii urazu . Zgodnie z klasyfikacją Quebeck urazu CADI dzieli sie zależnie od ciężkości na 4 grupy : stopień 0 to uraz z odprostowaniem krzywizny kregosłupa asymptomatyczny ( brak bólu), stopień 1 charakteryzuje sie bólem i sztywnością odc. szyjnego, w stopniu 2 oprócz dolegliwości bolowych pojawiają sie zaburzenia fizykalne np. ograniczenie ruchomości odcinka szyjnego lub bolesność palpacyjna,w stopniu 3 dodatkowo obecne sa ubytki neurologiczne, a w stopniu 4 poważne zmiany radiologiczne wymagające hospitalizacji (np. cechy niestabilności, złamania kości lub dyslokacje). Stopień 0-3 CADI może być leczony ambulatoryjnie.

Aktywne leczenie to powtarzające się bardzo delikatne ćwiczenia, które stopniowo  zwiększają zakres ruchu i przywracjaja fizjologię. Po przeszkoleniu przez fizjoterapeutę ćwiczenia  mogą odbywać  się w domu. Należy rozpocząć  od bardzo  powolnych ruchów, które obejmują mobilizację  motoryczna szyi  do progu bólu, wykonywać  ćwiczenia od trzech do pięciu razy dziennie. Zaleca się rowniez mobilizacje stawu barkowego - próbowanie  zgięcia i prostowania  stawu barkowego odpowiednio do  toru oddechowego, przesuwając ramiona w górę i w dół dwa do trzech razy.  Soderlund zaleca wykonywanie tych ćwiczeń codziennie, dopóki ból nie zacznie się rozpraszać . Wczesna mobilizacja jest ważna dla zapobiegania bólom przewlekłym. Rosenfeld w swoich badaniach stwierdził, że wykonywanie aktywnych ćwiczeń z  częstością,  raz na dobę, w ciągu pierwszego miesiąca po urazie, zmniejsza dolegliwości i spowodowaną ich konsekwencjami absencję w pracy z 25% do 5,7%, nawet po 3 latach od urazu.

Należy jak najszybciej zachęcać do normalnej aktywności codziennej, aby przyspieszyć całkowite wyleczenie. 

Leczenie Operacyjne – zobacz  zakładkę operacje kręgosłupa

- odprostowanie lordozy i większość urazów kręgosłupa typu Wiplash ( stopień 1-4 w/g klasyfikacji The Québec Task Force (QTF)) nie wymagają interwencji operacyjnej , ale stanowią podłoże na którym rozwijają sie póżniejsze zmiany zwyrodnieniowe takie jak dyskopatia szyjna lub stenoza mogące wymagac operacji.